Mój Ogród

Wchodząc do Łódzkiego Ogrodu Botanicznego wejściem od ulicy Hufcowej, znajdziemy się na terenie Arboretum. Ten najbardziej rozległy z działów zajmuje powierzchnię 18,7 hektara.

O charakterze arboretum decyduje kilka czynników. Przede wszystkim jest to rozległa, płytka niecka, prawie pozbawiona drzew i krzewów, porośnięta za to wieloma gatunkami traw i innych niewielkich roślin. Dzięki niej teren ten wydaje się jeszcze większy, niż jest w rzeczywistości. Nieckę w całości wypełnia łąka, gdzieniegdzie porośnięta krzewami i mniejszymi drzewami. Miejsce to zmienia się diametralnie w czasie pór roku. Początkowo, w fazie przedwiośnia, trawa jest jeszcze brudnozielona, a gałęzie drzew pozbawione liści. Nagle życie zaczyna swój pęd ku wiośnie. Wszędzie zaczynają pojawiać się jasnozielone źdźbła, brunatne pędy skrzypów, pierwsze kwiaty. Ptaki szukają materiałów do budowy gniazd, pierwsze motyle szybują nad kwiatami. Stopniowo barwy nabierają letnich odcieni, kwiatów jest coraz więcej, nadchodzi faza mniszków lekarskich i cała łąka staje się żółta. Podobnie zresztą, jak wtedy, kiedy kwitną na niej jaskry. Lato niekiedy przynosi suszę i niecka arboretum zmienia się w prawdziwą sawannę pełną wysokich traw o barwie słomy kołyszących się na wietrze. Jesień dodaje krajobrazowi głębokich kolorów - czerwonego, pomarańczowego, złotego. Wśród roślin nie widać już tej radosnej, świeżej zieleni, za to coraz więcej żółci i brązów. Wiele gatunków znika niepostrzeżenie, by odrodzić się znów po zimowej przerwie. Dla mnie łąka w arboretum jest miejscem, gdzie najwyraźniej widać przemijanie i odwieczny, roczny cykl natury.

Cztery stawy połączone groblami w jeden długi zbiornik wodny zdecydowanie podnoszą walory krajobrazowe arboretum. Pewnie. Każdy wędkarz dobrze wie, że wyjazdach nad wodę nie liczy się tylko ilość złapanych ryb, ale równie ważne są ulotne chwile spokoju nad wodą. Woda uspokaja. Szum roślin rosnących przy brzegu, odbicia w wodzie chmur leniwie przemierzających niebo, zmieszane kolory nieba i wody, wszystko to tworzy zbawienną dla człowieka mieszaninę. Stawy w arboretum mają daleko bardziej naturalny charakter niż ich odpowiedniki w ogrodzie japońskim. Przybrzeżne skupiska roślin tworzą ostoje dla gniazdujących ptaków, tysięcy żab i ważek. Również w okolicy stawów łatwo zauważyć cykl roczny natury - głośne gody płazów, kolejne pojawiające się i znikające gatunki owadów, ptaki wychowujące swoje młode i odlatujące jesienią. To jedno z moich ulubionych miejsc w Ogrodzie, zawsze pełne życia, zawsze gotowe zaskoczyć mnie odkryciem nowego gatunku rośliny czy owada, a wreszcie po prostu piękne i dające wytchnienie od miasta i cywilizacji.

We wschodniej części działu stworzone zostały trzy niewielkie wzgórza. Wokół nich ułożone zostały kamienne alejki i grupy sporej wielkości głazów. Ze wzgórz, o wysokości od trzech do pięciu metrów, rozciąga się piękny widok i na łąkę, i na stawy, i na przylegające do arboretum laski działu flory polskiej. Ten teren, ze względu na sporą odległość od wejść, nie jest zbyt popularny wśród spacerowiczów. Dzięki temu zawsze można spotkać tu wiele gatunków ptaków, czasem też sarny. Wokól kamiennych alejek wijących się wśród wzgórz rosnąobficie kwitnące krzewy zawsze pełne krzątających się owadów.

Tak duży obszar zawiera wiele zróżnicowanych biotopów. Okolice trawiastej niecki zamieszkałe są przez kilka gatunków ssaków, ptaków i wiele różnych gatunków owadów i pajęczaków. Na łąkach najbardziej rzucają się w oczy liczne motyle, w tym kilka gatunków modraszków. W okolicy stawów spotkać można gniazdujące ptaki wodne, jedynego przedstawiciela węży, czyli zaskrońca (Natrix natrix) oraz kilka gatunków związanych z wodą płazów. Dominującymi owadami są ważki. Wzgórza, porośnięte krzewami i wysoką trawą, przyciągają ptaki, które łatwo mogą znaleźć tam kryjówkę. Korony licznych drzew rosnących w arboretum są dla nich miejscem gniazdowania.

Bażant (Phasianus colchicus) to sporej wielkości, pięknie ubarwiony i bardzo ostrożny ptak. Zazwyczaj chowa się pomiędzy krzewami, zdradzając się charakterystycznym wołaniem. Ropuchę szarą (Bufo bufo) można spotkać wczesną wiosną w stawach arboretum. Po okresie godowym przenosi się na ląd zmieniając tryb życia na bardziej skryty. Modraszek ikar (Polyommatus icarus) jest najbardziej rozpowszechnionym motylem z rodziny modraszkowatych (Lycaenidae). Spotkać go można na całym obszarze Ogrodu, w tym oczywiście na trawiastych obszarach arboretum. Z kolei oczobarwica większa (Erythroma najas), bardzo ładna i charakterystyczna ważka należąca do podrzędu prostoskrzydłych, występuje wiosną tylko w okolicach stawów arboretum.

Szpaki (Sturnus vulgaris) są tak powszechne, że mało kto zauważa ich piękne, szczególnie w okresie godowym, ubarwienie. Te towarzyskie ptaki żyją w grupach na terenie całego Ogrodu. Zaskroniec (Natrix natrix) też nie należy już do rzadkich zwierząt. W ostatnim czasie opanował okolice stawów, polując w nich i wygrzewając się na nasłonecznionych brzegach. Także spotkanie z dzięciołem zielonym (Picus viridis) nie jest już niczym niezwykłym - wystarczy odrobina cierpliwości i dobre miejsce do obserwacji. Te średniej wielkości ptaki prowadzą naziemny tryb życia szukając pokarmu w trawie. Łasica (Mustela nivalis) to już prawdziwy rarytas. Do tej pory tylko raz miałem przyjemność spotkać tego sympatycznego zwierzaka.

Pająk kwietnik (Misumena vatia) doskonale opanował sztukę kamuflażu. Spotkać go można zaczajonego na ofiarę na płatkach kwiatów, których kolor po pewnym czasie przybiera. Inną strategię stosuje zając szarak (Lepus europaeus) - zaniepokojony salwuje się szybką ucieczką. Najbardziej stylowa z muchówek - żałobnica (Hemipenthes morio) - pojawia się wiosną zasiedlając ciepłe skraje alejek. Stawy pełne są doskonale znanych drapieżnych pluskwiaków wodnych - Nartników dużych (Gerris lacustris).

Biedronka siedmiokropka (Coccinella septempunctata)

Kwadratnik trzcinowy (Tetragnatha extensa)

Strojnica baldaszkówka (Graphosoma lineatum)

Modraszek argiades (Cupido argiades) należy do mniej rozpowszechnionych motyli. Piękne ubarwienie tego gatunku docenić można dopiero oglądając jego makrofotografie. Biedronka siedmiokropka (Coccinella septempunctata) jest prawdziwym pionierem - pojawia się zaraz po stopnieniu śniegów i od razu z zapałem przystępuje do swej pożytecznej pracy - zjadania mszyc. Zwolennikiem mimetyzmu jest pająk kwadratnik trzcinowy (Tetragnatha extensa) starający się jak najbardziej przypominać liście trzciny, na której poluje. To typowy przedstawiciel mieszkańców strefy przybrzeżnej stawów. Jednym z najładniejszych pluskwiaków jest strojnica baldaszkówka (Graphosoma lineatum) powszechnie spotykana wśród roślin, na których żeruje.